Xu Hướng Trong Phân Tích Kỹ Thuật – Phần 5
Trong phân tích kỹ thuật, xu hướng giá là nền tảng để nhà đầu tư đưa ra quyết định mua bán. Nhận biết xu hướng trong phân tích kỹ thuật giúp bạn không đi ngược dòng thị trường, đồng thời tối ưu hóa lợi nhuận và hạn chế rủi ro.
1. Xu hướng trong phân tích kỹ thuật là gì?
Trong thị trường tài chính, giá không di chuyển ngẫu nhiên hoàn toàn, mà thường hình thành các hướng đi chính (trend) trong một giai đoạn.
- Xu hướng tăng (Uptrend):
- Giá liên tục tạo đỉnh cao hơn (higher high) và đáy cao hơn (higher low).
- Thể hiện sự thống trị của bên mua → nhu cầu mạnh mẽ đẩy giá lên.
- Ví dụ: Cổ phiếu MWG từ 30.000đ (2018) lên hơn 130.000đ (2021) → xu hướng tăng rõ rệt.
- Xu hướng giảm (Downtrend):
- Giá liên tục tạo đỉnh thấp hơn (lower high) và đáy thấp hơn (lower low).
- Thể hiện sự thống trị của bên bán → áp lực bán khiến giá tụt dần.
- Ví dụ: Thị trường chứng khoán Mỹ năm 2008 giảm mạnh do khủng hoảng tài chính.
- Phạm vi giao dịch (Trading Range):
- Giá không tăng hay giảm rõ ràng, mà dao động quanh một vùng cố định.
- Đây thường là giai đoạn tích lũy (accumulation) hoặc phân phối (distribution).
- Ví dụ: Cổ phiếu HPG từng đi ngang quanh mức 15.000 – 20.000đ nhiều tháng.
👉 Điểm quan trọng: Không phải lúc nào thị trường cũng có xu hướng rõ rệt. Thống kê cho thấy thị trường dành khoảng 70% thời gian đi ngang và chỉ 30% thực sự có xu hướng mạnh.
2. Vì sao xu hướng quan trọng?
Xu hướng chính là “kim chỉ nam” cho mọi quyết định giao dịch. Nếu đi ngược xu hướng, xác suất thua lỗ rất cao.
- Trong xu hướng tăng: Mua vào (long) sẽ có lợi thế, vì giá thường hồi phục sau mỗi nhịp điều chỉnh.
- Trong xu hướng giảm: Bán khống (short) hoặc đứng ngoài an toàn hơn, vì bắt đáy dễ bị “đu đỉnh ngược”.
- Trong phạm vi giao dịch: Nhà đầu tư ngắn hạn có thể mua gần hỗ trợ, bán gần kháng cự.
👉 Ví dụ: Bitcoin 2020–2021 tăng từ 10.000 USD lên gần 65.000 USD. Ai nắm giữ theo xu hướng tăng thu lợi lớn. Nhưng những người bán khống ngược xu hướng liên tục bị “cháy tài khoản”.
3. Hỗ trợ và kháng cự – Tâm lý thị trường ẩn sau giá
Hỗ trợ và kháng cự không chỉ là mức giá, mà phản ánh tâm lý đám đông:
- Hỗ trợ (Support): Khi giá giảm đến một vùng, nhiều người coi đó là “rẻ” và bắt đầu mua → giá ngừng rơi.
- Kháng cự (Resistance): Khi giá tăng đến một vùng, nhiều người coi đó là “đắt” và bắt đầu bán → giá khó vượt lên.
- Con số tròn: Ví dụ VN-Index quanh 1.000 điểm hoặc Bitcoin ở mức 30.000 USD → thường là mốc tâm lý.
👉 Ví dụ: VN-Index nhiều lần bật lại từ 1.000 điểm → hỗ trợ mạnh. Nhưng khi lên gần 1.200 điểm thì lại bị bán tháo → kháng cự.
4. Cách nhận biết điểm đảo chiều
Một xu hướng không kéo dài mãi, sẽ có lúc đảo chiều. Một số dấu hiệu:
- Quan sát đỉnh – đáy:
- Xu hướng tăng sẽ kết thúc khi giá không thể tạo đỉnh cao hơn nữa.
- Xu hướng giảm sẽ kết thúc khi giá không còn tạo đáy thấp hơn.
- Khối lượng giao dịch:
- Nếu khối lượng tăng đột biến ở cuối xu hướng → khả năng đảo chiều cao.
- Ví dụ: Bitcoin rơi từ 64.000 xuống 30.000 USD với khối lượng khổng lồ → báo hiệu xu hướng giảm 2021–2022.
- Chỉ báo kỹ thuật:
- Đường MA50 cắt xuống MA200 → tín hiệu “giao cắt tử thần” (death cross) → đảo chiều giảm.
- Đường MA50 cắt lên MA200 → tín hiệu “giao cắt vàng” (golden cross) → đảo chiều tăng.
5. Kênh giá và phạm vi giao dịch
Khi giá dao động giữa 2 đường song song (channel), ta có:
- Kênh tăng: Đường dưới (support) đi lên, đường trên (resistance) cũng đi lên.
- Kênh giảm: Ngược lại, cả hai đường dốc xuống.
- Phạm vi giao dịch: Hai đường song song ngang → giá đi ngang.
👉 Ví dụ: Cổ phiếu VHM nhiều lần bật lên khi chạm đáy kênh 45.000đ và bị chặn lại ở 55.000đ. Nhà đầu tư ngắn hạn tận dụng để mua thấp – bán cao.
6. Công cụ hỗ trợ xác định xu hướng
Có nhiều công cụ giúp xác định xu hướng chính xác hơn:
- Đường xu hướng (Trendline): Vẽ nối các đáy (xu hướng tăng) hoặc nối các đỉnh (xu hướng giảm).
- Đường trung bình động (Moving Average – MA): MA50 cho xu hướng ngắn hạn, MA200 cho xu hướng dài hạn.
- Đường hồi quy (Regression Line): Đường “phù hợp nhất” cho toàn bộ dữ liệu giá.
- Pitchfork, Gann Fan: Công cụ nâng cao để xác định mức giá mục tiêu trong xu hướng.
👉 Ví dụ: Năm 2023, Bitcoin vượt MA200 ngày → tín hiệu rõ rệt cho xu hướng tăng dài hạn.
7. Kết luận
- Xu hướng tăng, giảm hay đi ngang quyết định cách giao dịch.
- Hỗ trợ và kháng cự phản ánh tâm lý thị trường và là “điểm neo” cho giá.
- Điểm đảo chiều có thể xác định qua đỉnh – đáy, khối lượng và chỉ báo kỹ thuật.
- Đi theo xu hướng là chiến lược an toàn và hiệu quả nhất trong phân tích kỹ thuật.
👉 Như Charles Dow từng nói: “Trend is your friend” – Xu hướng chính là người bạn đồng hành tin cậy nhất của nhà đầu tư.
